اختلال روان تنی یا سایکوسوماتیک (Psychosomatic) یک وضعیت روانی است که اغلب بدون هیچ گونه توضیح پزشکی منجر به علائم جسمی می شود. گستردگی اثر این اختلال به اندازه ای است که تقریباً می توان گفت که توان اثرگذاری بر هر بخشی از بدن را دارد. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند به دنبال مراقبت های مکرر پزشکی باشند و بدون تشخیص نا امید می شوند. مشاوره روان تنی، رفتار درمانی و کاهش استرس می تواند در درمان سایکوسوماتیک کمک کننده باشد.

اختلال سایکوسوماتیک یا روان تنی چیست؟

اختلال روان تنی یا Psychosomatic یک حالت روانی است که منجر به بروز علائم جسمانی می شود و معمولاً توضیحات پزشکی مشخصی برای آن وجود ندارد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است افکار، احساسات یا نگرانی های زیادی در مورد علائم داشته باشند که بر توانایی و عملکرد آنها تأثیر می گذارد.

افراد مبتلا به اختلال روان تنی، معمولاً علائم آشکار ناراحتی روانی خود را گزارش نمی دهند؛ در عوض، این افراد معتقدند مشکلات آنها برگرفته از شرایط پزشکی است. آنها معمولاً برای دریافت آزمایشات و درمان به پزشکان مراجعه می کنند؛ اما اغلب تشخیصی دریافت نمی کنند که ممکن است منجر به سرخوردگی و ناراحتی شود.

اختلال روان تنی بدون هیچ توضیح پزشکی منجر به علائم جسمی می شود.

به اختلال روان تنی گاهی اختلال علائم جسمی یا درد جسمی نیز گفته می شود. همچنین باید بدانید که این اختلال نسبتا شایع است و در حدود 5 تا 7 درصد از جمعیت عمومی رخ می دهد. به دلایلی که تاکنون نامشخص است، زنان حدود ۱۰ برابر بیشتر از مردان دچار درد جسمی می شوند.

چه کسانی در معرض ابتلا اختلال روان تنی هستند؟

در هر سنی که باشید ممکن است دچار این اختلال شوید؛ با این وجود طبق تحقیقات انجام شده، مواردی که ممکن است بیشتر انسان ها را در معرض ابتلا به سایکوموسیس قرار دهند عبارتند از:

  • مشکلات دوران کودکی
  • سابقه سوء استفاده جنسی
  • سبک زندگی آشفته
  • سایر شرایط روانی مانند افسردگی یا اختلالات شخصیت
  • سوء مصرف مواد (مانند اعتیاد به مواد مخدر یا الکل)
  • بیکاری
  • مشکل در تشخیص و بیان احساسات

علت و ریشه اختلال سایکوسوماتیک چیست؟

علت اصلی این اختلال هنوز توسط دانشمندان اثبات نشده؛ اما برخی معتقدند استرس، هورمون ها و مواد شیمیایی را در بدن آزاد می کند که باعث آسیب یا اختلال عملکرد می شود.

علائم اختلال روان تنی در بدن چیست؟

اختلال روان تنی می تواند تقریباً بر هر قسمتی از بدن تأثیر گذارد. علائم رایج عبارتند از:

  • فشار خون بالا (Hypertension)
  • خستگی
  • بیخوابی
  • اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
  • سوء هاضمه (ناراحتی معده)
  • زخم معده (بیماری معده)
  • مشکل در تنفس (تنگی نفس روان تنی)
  • درد یا اسپاسم مانند درد عضلانی یا کمردرد
  • میگرن و سردرد
  • سرگیجه روان تنی
  • جوش های پوستی (درماتیت)

اختلال روان تنی معمولا بر هر قسمتی از بدن تاثیر می گذارد.

علائم روانی اختلال روان تنی چیست؟

علاوه بر نشانه های جسمی (مثل درد یا ناراحتی معده)، افراد مبتلا به اختلال روان تنی ممکن است دچار علائم روانی زیر شوند:

  • افسرده یا مضطرب هستند.
  • مکرراً از خدمات درمانی استفاده می کنند و اغلب از یک پزشک به پزشک دیگر می روند.
  • عصبانی یا تحریک پذیر هستند؛ زیرا معتقدند نیازهای پزشکی آنها برآورده نشده است.
  • تجربه مشکلات در محل کار، مدرسه یا اجتماع

 

چگونه اختلال روان تنی تشخیص داده می شود؟

ارائه دهنده مراقبت های پزشکی می تواند تشخیص اختلال روان تنی را بر اساس موارد زیر شروع کند:

  • سابقه مراجعه به ارائه دهندگان خدمات درمانی
  • معاینه بدنی
  • مجموعه ای از نتایج منفی در آزمایش ها

برای تشخیص اختلال روان تنی، فرد باید موارد زیر را داشته باشد:

  • یک یا چند علامت ناراحت کننده یا مختل کننده زندگی روزمره.
  • سابقه آن علائم به مدت حداقل شش ماه.
  • افکار مداوم، نگرانی ها یا اضطراب در مورد علائم.

برای تشخیص اختلال سایکوسوماتیک ممکن است نیاز به آزمایش خون باشد یا حتی بدون آزمایش خون تشخیص داده شود.

چه آزمایشاتی ممکن است برای اختلال روان تنی لازم باشد؟

ارائه دهنده مراقبت های پزشکی ممکن است برخی آزمایش ها را برای رد سایر شرایط پزشکی مانند آزمایش خون یا تصویربرداری لازم بداند. اما وقتی معتقدند که این علائم، روان تنی هستند معمولاً هیچ آزمایشی را لازم نمی دانند. در عوض، آنها سعی می کنند از بیماران خود در برابر استرس و هزینه آزمایش ها و روش های غیر ضروری محافظت کنند.

 

مشاوره روان تنی یا درمان اختلال روان تنی چگونه انجام می شود؟

چندین درمان می تواند به افراد مبتلا به اختلال روان تنی کمک کند، از جمله:

  • داروهای ضد افسردگی.
  • درمان مبتنی بر ذهن آگاهی
  • درمان شناختی رفتاری.
  • ارجاع به متخصص سلامت روان (به عنوان مثال، روانپزشک یا روانشناس)
  • تماس منظم با ارائه دهنده مراقبت های اولیه خود.

 

چگونه می توانم از اختلال روان تنی جلوگیری کنم؟

استراتژی های کاهش و مدیریت استرس ممکن است در پیشگیری یا کاهش اختلال علائم جسمی کمک کند که عبارتند از:

  • واقع بین. بودن درباره حوزه کنترل فردی.
  • به طور منظم ورزش کردن.
  • به اندازه کافی خوابیدن.
  • مطالعه برای افزایش آگاهی از افکار و احساسات خود.
  • کاهش مصرف الکل و سیگار.
  • رژیم غذایی و وزن مناسب.
  • مدیتیشن.
  • کسب حمایت از عزیزان.
  • تعیین محدودیت ها برای کاهش فشار بر خود.

مشاوره اختلال سایکوسومایک

بسیاری از مردم یاد می گیرند که علائم درد جسمی را در طول زمان کنترل کنند و به مرور کاهش دهند. با این حال، حتی با درمان نیز علائم روان تنی ممکن است در طول زندگی دوباره ظاهر شوند. در صورتی که دچار علائم اختلال روان تنی شده اید، بدانید که مشاوره روان تنی می تواند به بهبود شرایط جسمی و روانی شما کمک بسزایی کند. در این رابطه، می توانید به مشاوران متخصص کلینیک آنلاین روانشناسی تراپیا اعتماد کنید.

 

مشاوره اختلال روان تنی (سایکوسوماتیک)

اگر با مطالعه این مقاله، باز هم در مورد سایکوسوماتیک و روش های درمان آن سوال دارید، حتماً در بخش نظرات سوالات خود را با ما در میان بگذارید.