اختلالات شخصیتی از عوامل بسیار تاثیرگذار در رسیدن زوج‌ها به نقطه طلاق و فروپاشی بنیان خانواده هستند. در این میان اختلال شخصیت پارانوئید و طلاق، آمار به مراتب بیشتری را به خود اختصاص داده است. آمار حاکی از آن است که شیوع این بیماری روانی در میان مردان بیشتر است و می‌تواند جنبه وراثتی نیز داشته باشد. از این روی در این مطلب به شکل تاثیرگذاری اختلالات شخصیتی در الگوی پارانوئید بر روابط بین زوج‌ها و جهت‌گیری آن به سمت طلاق، می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
اختلال شخصیت پارانوئید
به طور کلی افرادی که به اختلال شخصیت پارانوئید مبتلا هستند، یک الگوی طولانی مدت و بی‌پایان از بی‌اعتمادی فراگیر و بدگمانی نسبت به دیگران را بر دوش می‌کشند. یک شخص پارانوئید، به صورت پیش فرض، همه افراد و در این مورد خاص شریک زندگی خود را مشکوک و دارای انگیزه‌های بدخواهانه، مشغول به خیانت یا به هر شکلی متهم به بی‌صداقتی می‌بیند. در این شرایط، حتی مشاوره خیانت هم نمی تواند کارساز باشد.
حال تصور کنید که چطور چنین شخصیت‌هایی در مواجه با شریک زندگی خود، می‌توانند مستعد اوج گیری چنین ذهنیاتی پر از شک و تردید بوده و چگونه این اختلالات، زندگی زناشویی را به ورطه نابودی می‌کشاند.
اگر چه در اکثر مواقع هیچ مدرک، شاهد یا مورد دیگری برای اثبات افکار منفی و بدبینانه این افراد وجود ندارد، اما آنها که از اختلال پارانوئید متاثر هستند، خود را در معرض آسیب فریب خوردگی از سوی طرف مقابل می‌یابند. اگر چه بیشتر ما گاهی اوقات درجه‌ای از پارانویا را در موقعیت‌های خاص زندگی خود تجربه کرده‌ایم. مثل زمانی که در مدرسه یا دانشگاه نسبت به برخی از همکلاسی‌ها سوء ظن‌های اشتباه داشته یا در محیط کار، توهم توطئه را در سر پرورانده‌ایم.
اما افرادی که به راستی مبتلا به پارانویا هستند، چنین توهماتی را به صورت کاملا جدی و گسترده یا بهتر بگوییم حرفه‌ای در ذهن خود پرورش داده و کاملا تسلیم این افکار هستند.
به طور معمول ارتباط با افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید هستند، بسیار مشکل بوده و این عده در روابط نزدیک مشکلات زیادی از خود نشان می‌دهند.
مقالات مشابه:
♦ ازدواج با شخصیت ضد اجتماعی یا سایکوپات! چالش ها و پیامدها
♦ زندگی و ازدواج با شخصیت اجتنابی یا دوری گزین چگونه است؟
♦ ازدواج و زندگی با شخصیت مرزی یا بوردرلاین (BPD)
بدگمانی و توهمات مملو از افکار منفی و گاه دردناک نسبت به طرف مقابل، باعث می‌شود که رابطه زناشویی خیلی زود به سیاه چاله‌ای تبدیل شود که خود را به شکل مشاجرات لفظی، دوری کردن، جنجال و حتی رفتارهای خصمانه جدی‌تری نشان می‌دهد.
چهره غمبار این اختلال زمانی دیده می‌شود که شخص بیمار، با شیوه‌ای محافظه کارانه، سعی در سرد نشان دادن خود و پنهان کردن احساسات و عواطف داشته و به ظاهر نسبت به طرف مقابل بی‌اعتنا است. در حالی که تمام این مدت با یک ماسک فریبنده، در انتظار نسبت به تهدیدات احتمالی هشیار مانده‌اند. در این مدت ماهیت مشکوک و آماده به جدال در این افراد، به کمین نشسته و به محض دریافت سیگنال‌های به باور خود مشکوک، واکنش‌های خصمانه نشان خواهد داد.
10 ویژگی افراد مبتلا به پارانوئید و طلاق در پی آن
به جز شک و تردید و بدبینی همیشگی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، دارای ویژگی‌های شخصیتی هستند که بیشتر از عدم اعتماد آنها به دیگران، نشات می‌گیرد. از جمله این ویژگی‌های اختلال پارانوئید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- نیاز مفرط به خودکفایی و احساس استقلال قوی دارند
این احساس از آن جایی سرچشمه می‌گیرد که فرد اعتمادی به اطرافیان خود نداشته و بر این باور است که باید و به عبارتی ناچار است که برای قرار گرفتن در حلقه امنیت، از عهده تمام کارهای خود به طور شخصی و بدون تکیه بر دیگران بربیاد. این موضوع در نهایت باعث خواهد شد تا فرد احساس تنهایی و انزوای بیشتری کرده و بیماری را به شکل شدیدتری نیز تجربه کند.
2- نیاز به کنترل بالا بر اطرافیان خود را نشان می دهند
چنین احساسی به ویژه در روابط زناشویی بیشتر نمود دارد. فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید که به همسر خود ظنین بوده و او را پیوسته در نقطه منفی ذهن خود نگه می‌دارد، نیاز به کنترل بالایی دیده و می‌خواهد بر زندگی و رفتارها و تصمیمات او تسلط کامل داشته باشد. چنین شخصیتی که دچار اختلال پارانوئید هر لحظه ممکن است هر جایی سررسیده و بخواهد از همسر خود در خصوص اتفاقات آن روز بازجویی کرده و از همه چیز مطلع باشد.
3- روحیه ای سفت و سخت دارند
شما کمتر نرمشی در رفتار و گفتار این افراد مشاهده کرده و آنها را در خلقیات خود کاملا سفت و سخت و بدون انعطاف خواهید دید. به طور مثال شما نمی‌توانید آن قدرها روی همسری که به اختلال پارانوئید مبتلا است تاثیر گذاشته و او را به چیزی راضی کنید. اگر هوس سفر رفتن کرده باشید و همسر شما با این موضوع مخالف باشد، کمترین شانس در راضی کردن او را خواهید داشت.
4- به طور دائمی از همسر خود انتقاد می کنند
انتقاد کردن دائمی از اطرافیان و بی‌عیب و ایراد دیدن خویش از صفات منفی، چیزی است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید از خود بروز می‌دهند. این انتقاد کردن می‌تواند در زندگی زناشویی به شدت آزاردهنده شده و تمام رفتارهای فرد مقابل را در بر بگیرد. به طور مثال انتقاد کردن از نحوه پوشش، نحوه سخن گفتن، آشپزی، نگهداری از کودکان، رفتارهای داخل یا خارج از منزل و حتی شکل ظرف شستن باشد.
5- در همکاری با همسر کم توان یا حتی ناتوان هستند
ناتوانی و کم توانی در همکاری با دیگران از آنجا شکل می‌گیرد که افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید کمترین احساس صمیمیت همبستگی با همسر خویش را داشته و نمی‌توانند در امور زندگی شامل امور داخلی و امور خارجی همکاری مستقیم با همسر داشته باشند .این به همان موضوع استقلال کامل و جدا کردن تمام امور زندگی شده و باعث می‌شود که روابط میان زوج ها سرد و سردتر شود و به راحتی به نقطه طلاق نزدیک گردد.
6- از روابط صمیمانه دوری می کنند
دوری کردن از روابط صمیمانه یکی از نتایج عدم پذیرش محبت در افراد مبتلا به اختلال پارانوئید است. این افراد از آنجایی که نسبت به دیگران شک و ظن دائمی دارند، کمترین میزان تمایل به ایجاد روابط صمیمانه را داشته و در محل کار، زندگی زناشویی و بعد خانوادگی و در شرایط پیشرفته در روابط با فرزندان خود نیز از پذیرفتن صمیمیت پرهیز می‌کنند. این خارج شدن از حلقه صمیمیت، احساس امنیت به این فرد بخشیده و به شکلی خود را از دایره آسیب پذیرفتن خارج می‌سازد.
7- انتقادپذیر نیستند
در حالی که فرد خود پیوسته در حال انتقاد کردن از اطرافیان، به ویژه همسر خویش و حتی فرزندان است، کمترین پذیرش در انتقادهای وارد بر خود را ندارد. همانطور که گفتیم افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید رفتارهای توام با خشم زیادی از خود نشان داده و در صورتی که نسبت به آنها انتقاد داشته باشید، بلافاصله با عکس العمل و رفتارهای تلافی جویانه رو به رو خواهید شد.
8- کمتر درباره مسائل شخصی خود صحبت می کند
اگر همسر شما به اختلال پارانوئید مبتلا باشد، کمتر مواقعی ممکن است که در مورد مسائل شخصی خود با شما صحبت کند. او زمانی که از محل کار خود به خانه بازمی‌گردد، اطلاعاتی در خصوص آن چه در طول روز رخ داده بروز نخواهد داد. همین طور از آلام روحی یا احساسات خود حرفی نزده و شما احتمالا مجبور به کشف مسائل او از طریق شواهد و رویدادهای دیگر خواهید شد. به طور مثال ممکن است سال‌ها بعد متوجه شوید که علت خشم زیاد همسر شما در روز مشخصی، مشکلات خاصی در محل کار بوده است که هرگز به شما نگفته و از آن بی اطلاع بوده‌اید.
9- به سرعت عصبانی شده و خشم زیادی بروز می دهد
افرادی که دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند، کمترین سطح از خویشتن داری را نشان داده و به سرعت نقطه صفر تا 100 عصبانیت را پر کرده و خشم زیادی از خود نشان بروز می‌دهند. چنین رفتارهایی به ویژه در خانواده‌هایی که دارای فرزند هستند، فوق العاده مخرب خواهد بود.
رفتارهای تلافی جویانه دارد: مبتلا به پارانویا هیچ اقدامی را بی‌پاسخ نذاشته و کمترین دریافت خود از حمله یا رفتار منفی به شخصیت خویش یا حتی حریم خود را با شدت تمام تلافی می‌کند.
10- حسادت بی مورد و زیادی نشان می دهد
وجود افراد منفی و احساس تملک جویانه غلیظ در فرد، باعث می‌شود که وی حسادت‌های بی مورد و عجیب از خود نسبت به همسر نشان دهد. حالت ضعیف‌تر این وضعیت را در هر دو سمت زن و مرد در روابط زناشویی بارها دیده‌ایم، اما در حالت بیماری این حسادت غلظت زیادی پیدا کرده و از حالت منطقی و طبیعی خارج می‌شود.
لازم به ذکر است که این اختلال می‌تواند از سنین نوجوانی آغاز شده و به بزرگسالی و حتی دوران پیری سرایت کند. به علاوه همان طور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، آمار نشان می‌دهد که ابتلا به اسکیزوفرنی در خانواده می‌تواند به اختلال شخصیت پارانوئید در نسل‌های بعدی منجر شود.
نمود اختلال پارانوئید و طلاق در روابط زناشویی
زمانی که یکی از این شخصیت‌ها وارد رابطه زناشویی و زندگی مشترک شود، مشکل اصلی‌ترین و شدیدترین شکل خود را بروز خواهد داد. فرد مبتلا به پارانویا، پیوسته همسر خویش را در مظان اتهام قرار داده و افکار منفی و گاهی اوقات ترسناکی نسبت به او دارد.
فکر این که طرف مقابل پیوسته در اندیشه خیانت بوده در فرد مبتلا بال و پر گرفته و کمی جلوتر فعل را رخ داده تصور می‌کند. به همین شکل بدگمانی در تمام لایه‌های دیگر زندگی شکل گرفته و آرامش به طور کامل از روابط میان زن و شوهر برداشته می‌شود.
این آزارهای روحی درونی به لحاظ تصور خیانت و تردیدها نسبت به طرف مقابل در فرد دچار اختلال از یک سو و فشارهایی که به فرد سالم مقابل نیز وارد می‌شود، از سوی دیگر؛ زندگی مشترک را به یک کوره آدم سوزی تبدیل کرده و به طور عملی ادامه دادن را غیرممکن می‌سازد. این نقطه‌ای است که در بهترین حالت به طلاق منجر شده و در شرایط بدتر به دلایل شخصی، اجتماعی، اقتصادی یا حتی حضور فرزاندانی حاصل از ازدواج، در همان وضعیت ادامه پیدا می‌کند.
با تمام این تفاسیر، پیشنهاد میکنیم قبل از تصمیم قطعی به طلاق، برای دریافت مشاوره طلاق حتما به مشاور متخصص مراجعه نمایید.
عدم پذیرش محبت در اختلال شخصیت پارانوئید و طلاق
یکی دیگر از عواملی که باعث می‌شود اختلال شخصیت پارانوئید یا پارانویا، موجب رسیدن به نقطه طلاق میان زن و شوهر شود؛ عدم پذیرش محبت از سوی فرد مبتلا است. این افراد در اکثر مواقع باوری نسبت به علاقه و محبت طرف مقابل نداشته و در واقع به دلیل عزت نفس پایین و نوسانات خلقی، محبت‌هایی که دریافت می‌کنند را واقعی نمی‌دانند. این افراد محبت همسر خود را در حقیقت پوششی تصور می‌کنند که قرار است همان بدگمانی‌ها را پوشانده یا خود را در ضمیر ناخودآگاه لایق و سزاوار چنین محبتی نمی‌بینند.
با این حساب شخصی که محبت و علاقه را باور نداشته و آن را تصنعی و ساختگی می‌پندارند، در عوض نیز محبتی درخور به همسر خود روا نخواهد داشت. این ارتباط مسموم دو طرفه که فرد سالم نیز به ناچار در آن گرفتار آمده، به مرور زمان حلقه عواطف را از روابط میان زن و شوهر برداشته و آن را به شدت کمرنگ می‌سازد. چنین چیزی به راحتی زمینه‌های جدایی عاطفی و طلاق عاطفی در پله اول و پس از آن طلاق قطعی را رقم خواهد زد.
در شرایطی که با یک همسر به ظاهر فداکار و صبور (چه از سمت مرد، چه از سمت زن) روبرو باشیم، این فرایند مدت زمان طولانی‌تری به درازا کشیده و ممکن است سال‌ها فرد از چنین آزار و اذیت‌های روانی رنج برده و اقدامی برای بیرون آمدن از این شرایط نکند. در مقابل در وضعیت‌هایی که طرف سالم، متوجه ناروا بودن آزارهای دریافت شده بوده و رفتارهای غیرمنطقی را به سرعت درک کند، معمولا خروج از روابط زندگی مشترک، سریع‌تر رقم می‌خورد.
درمان اختلال شخصیت پارانوئید و پیشگیری از طلاق
با توجه به آثار زیان باری که این اختلال در روابط خانوادگی و به ویژه میزان زوج‌ها دارد، لازم است که بلافاصله پس از تشخیص توسط روانپزشک، که طی جلسات مشاوره فردی صورت می گیرد، درمان‌های مداخله‌ای آغاز شود. درمان‌های این بیماری روانی، شامل دارو درمانی و روان درمانی شده و باید فرد به طور مستمر تحت نظر روانپزشک و جلسات روان درمانی قرار داشته باشد. اگر چه معمولا روند درمانی بسیار طولانی شده و حتی تا پایان عمر فرد با او همراه خواهد بود، اما حتی شروع به درمان باعث کنترل افکار منفی و مشکلات روحی و خانوادگی ناشی از آن خواهد شد.
کلام آخر
همان طور که در بالا مشاهده کردیم، اختلال شخصیت پارانوئید و طلاق در زندگی مشترک به راحتی شکل گرفته و در صورتی که یکی از طرفین به این اختلال دچار باشد، تحمل زندگی روز به روز سخت‌تر خواهد شد. از این روی اهمیت زیادی دارد که بلافاصله پس از مشاهده کمترین علائم اختلال پارانوئید، به روانپزشک مراجعه داشته و تحت مراحل درمانی و مداخلات پزشکی قرار بگیرند. شما چه تجربه‌ای در این خصوص داشته و تا به حال چه مشاهداتی در این باره داشته‌اید؟ توصیه میکنیم که این مطلب را با دوستان و آشنایان خود نیز به اشتراک گذاشته و آگاهی بخشی داشته باشید.
منابع :
https://www.healthline.com/health/paranoid-personality-disorder
https://www.wwlawman.com/divorcing-a-spouse-with-paranoid-personality-disorder/
https://www.illinoisdivorcelawyerblog.com/divorce-paranoid-personality-disorder/
