ازدواج با شخصیت اجتنابی می تواند از جمله دغدغه های ازدواج که یکی از مراحل مهم و تاثیرگذار زندگی هر انسان است باشد. هر شخص خواهان آن است که با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، علمی یا عاطفی، بتواند شخصی را بیابد تا کامل کننده وی در تمامی ابعاد و هم‌مسیری مطمئن در راستای رسیدن به اهداف مشترک باشد.
در ابتدا عواملی مانند آنچه ذکر شد در تصمیم برای انتخاب شریک زندکی مهم طلقی می شود؛ اما توجه به ویژگی های شخصیتی فرد، مهم ترین دلیل برای تشکیل و ادامه مسیر زندگی مشترک است.
ازدواج تاثیر مستقیم زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی افراد و تاثیر غیر مستقیم بر جامعه دارد و لازم است برای ارتقای سطح فردی و اجتماعی افراد جامعه، نسبت به ویژگی های شخصیتی هر فرد در زندگی مشترک توجه داشته باشیم. مشاوره قبل از ازدواج، می تواند در این زمینه بسیار کارساز باشد.
اختلال شخصیتی (Personality disorder) چیست؟
حال که از اهمیت بالای شخصیت در انتخاب شریک زندگی صحبت شد، بهتر است به اختلال شخصیتی که ممکن است در هر فردی وجود داشته باشد بپردازیم. اختلال شخصیتی به گونه ای است که ممکن است خود شخص، سال ها از وجود این مشکل بی خبر باشد و رفتار های خود را عادی بشمارد.
بنابراین، شناخت انواع اختلالات شخصیتی این امکان را به ما می دهد که با مشاهده ویژگی های آن در خود یا شخصی که قصد ازدواج با او را داریم، بتوانیم با آمادگی و به بهترین شکل به آن پاسخ دهیم.
اختلال شخصیتی مجموعه ای از رفتارهای روحی و رفتاری است که شخص در برابر محیط بیرونی از خود بروز می دهد. اینگونه افراد دارای روحیه غیر قابل تغییر بوده و رفتاری ناسازگار با محیط خود دارند. اختلالات شخصیتی معمولا از دوران کودکی آغاز شده و در دوران بلوغ به اوج خود رسیده و به مرور مزمن می شوند. پس تشخیص به موقع، موجب درمان اختلال شخصیتی به شکل مفید تر و اثر بخش تر خواهد شد.
در این مقاله به اختلال شخصیتی اجتنابی یا دوری گزین و ازدواج با شخصیت اجتنابی و تاثیر آن بر تشکیل خانواده می پردازیم.
مقالات مشابه:
♦ پارانوئید و طلاق؛ علل طلاق زوجین مبتلا به پارانویا
♦ ازدواج با شخصیت ضد اجتماعی یا سایکوپات! چالش ها و پیامدها
♦ ازدواج و زندگی با شخصیت مرزی یا بوردرلاین (BPD)
اختلال شخصیت اجتنابی یا شخصیت دوری گزین چیست؟
اختلال شخصیت اجتنابی (به انگلیسی: Avoidant personality disorder یا به اختصار AVPD) را شاید بتوان در دوران کودکی جست و جو کرد؛ فاصله گرفتن کودک از پدر و مادر و عدم ارتباط صحیح بین کودک و خانواده مسبب این قضیه می شود که کودک خود را جدا از پدر و مادر احساس می کند.
این رویه در بزرگسالی بدین شکل نمود پیدا میکند که شخص تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارد و تلاشی در جهت ایجاد یک رابطه نمی کند؛ وی همچنین نسبت به نظر و عقیده دیگران حساسیت زیادی از خود نشان می‌دهد. البته باید افزود که تنها دلیل ایجاد اختلال شخصیت دوری گزین مشکلات کودکی نبوده و دلایل بسیاری برای آن وجود دارد.
ویژگی شخصیت اجتنابی چیست؟ راه تشخیص شخصیت اجتنابی
آنچه بیان می شود صرفا چند ویژگی مشترک بین افرادی است که دارای اختلال شخصیت اجتنابی (Avoidant personality disorder) هستند و شاید نتوان آن ها را در تمامی بیماران مشاهده نمود. بهتر است برای تشخیص بهتر حتما از روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید.
- این افراد عموما شخصیت آرام، گوشه گیر و سربه زیری داشته و در جمع ها به جای مشارکت و ساخت ارتباطات، سعی می کنند در گوشه ای ساکت و آرام بنشینند.
- از بیان آنچه در سر می پرورانند اعم از افکار، ایده ها و نقطه نظرها به دلیل ترس از تمسخر و احساس خجالت خودداری می کنند.
- از آنجایی که مبادا نتیجه کارشان موجب تمسخر و ایجاد شرمندگی برایشان شود، از انجام کارهای ریسک پذیر خودداری می کنند.
- سعی در برقراری ارتباط با اشخاص جدید نکرده و معمولا تنها با افرادی که دوستشان دارند به صورت محدود معاشرت می کنند.
- به واسطه نقش اضطراب در افکارشان دائم هراسان بوده و اهل ماجراجویی و کسب تجربه های جدید نیستند.
- به دلیل وسواس فکری ایجاد شده، معمولا کارها را چندین بار پس از انجام مرور می کنند تا مبادا خطا و اشتباهی در آن رخ داده باشد.
- نسبت به خود احساس گناه و خود سرزنشی داشته و معمولا اینطور تصور می کنند که از خودشان بدشان می آید.
- به دلیل آنکه از صمیمی شدن و ایجاد ارتباط جدید واهمه دارند، نسبت به ازدواج بدبین بوده و ازدواج فضایی مانند بودن در قفس را برایشان تداعی می کند.
- در برابر صمیمی شدن افراد با خودشان حس ناخوشایندی داشته و همیشه سعی در تعریف و حفظ فاصله مشخصی در روابط خود دارند.
- معمولا اهل تغییرات در زندگی شخصی نیستند و تمرکز آنها در ارتباطات بر مبنای اختلافات و تفاوت هاست و به شباهت ها و نقاط مشترک توجه بسیار کمتری دارند.
ازدواج با شخصیت اجتنابی یا شخصیت دوری گزین
همه ما به درستی میدانیم که ازدواج عمیق ترین و صمیمی ترین نوع ارتباط بین دو شخص است. افراد با انتخاب شریک زندگی مناسب سعی میکنند غرق در دنیای جدیدی شده که دو نفر از هر لحاظ سعی میکنند یکدیگر را بهتر شناخته، پیرامون سلیقه ها و علایق و افکار خود به راحتی صحبت کنند و مکمل یکدیگر باشند. ازدواج با شخصیت اجتنابی موجب می شود که کناره گیری ها، بی توجهی و بی تفاوتی او نسبت به این گونه مسائل موجب تخریب رابطه سالم شود.
“افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، به دلیل کمرو و خجالتی بودن از برقراری ارتباط صمیمی واهمه داشته و مخاطب یا همسران ها باید تمام تلاش را در جهت بهبود و ایجاد رابطه به‌کار گیرد. شخص درگیر شخصیت دوری گزین، حتی از بیان کردن احساسات و عواطف عاشقانه و محبت آمیز نیز خودداری کرده و همیشه فاصله و محدوده مشخصی را با همسرش حفظ می کند.”
لازم است قبل از ازدواج حتما به مشاور ازدواج یا روانشناس مراجعه کرده و از بابت عدم وجود اختلال شخصیتی دوری گزین در دو فرد اطمینان حاصل شود. تا اینجا، مطمئناً به این نتیجه رسیده اید که ریشه بسیاری از طلاق ها، عدم شناخت طرفین از سلامت شخصیت یکدیگر می باشد و بسیاری از مسائلی که در مشاوره طلاق بررسی می شود، مربوط به تشخیص این اختلالات رفتاری و شخصیتی می باشد.
تاثیر شخصیت اجتنابی بر ازدواج
تاثیرات ازدواج با شخصیت اجتنابی دارای زوایای مختلفی بوده که نحوه تاثیر هر کدام از ویژگی های شخص دارای شخصیت اجتنابی، بر زندگی مشترک به خصوصیات فکری و رفتاری مخاطب و محیط ارتباطی آن دو دارد؛ ولی به صورت مختصر چند تاثیر ازدواج با شخصیت اجتنابی در زندگی مشترک را بیان می کنیم:
- وجود اضطراب و استرس دائمی: به دلیل پریشانی دائمی و وجود اضطراب در شخصیت دوری گزین، زندگی مشترک آن دو به صورت محتاطانه جلو رفته و هیچ هیجانی به این دلیل که مبادا سبب ایجاد مشکل و تنش حتی جزئی شود شکل نمی گیرد.
- سکوت مستمر شمارا آزار می دهد: در زندگی با شخصیت اجتنابی، باید بدانید که وی تمایل کمی به صحبت و معاشرات با شما که حتی همسر وی هستید دارد. در زمانی که دعوا یا بحثی میان شما اتفاق بیفتد، مخاطب شما به جای بیان مشکل و راه حل آن سکوت کرده و سکوت کردن را موجب خنثی شدن تنش می داند.
- میل به تغییر ناپذیری: افراد دارای اختلال شخصیتی اجتنابی در برابر هر گونه تغییر مقاومت میکنند. آن ها می توانند سال ها سوار بر یک خودرو شده و از عوض کردن آن واهمه داشته باشند. آن ها شاید تلاشی در جهت تغییر پذیری و ورود به اجتماع نیز داشته باشند؛ اما اعتماد به نفس پایین آنان چنین اجازه را به آن ها نخواهد داد.
- ضعف در بیان احساسات: شخصیت اجتنابی درک صحیحی از ایجاد ارتباط صمیمانه با همسر خود نداشته و در بیان احساسات و عواطف خود دچار مشکل است. وی سکوت را به ابراز احساسات روحی و جنسی ترجیح می دهد. وی همچنین این رفتار خود را منطقی دانسته و دلیل موجهی هم در ذهن خود برای آن دارد.
سخن آخر
بسیاری از مردم تصور می کنند که اختلالات شخصیتی را نمی توان اصلاح کرد؛ اما این فرض نادرست است. وقتی فرد مبتلا به یک اختلال شخصیتی، شرایط خود را مشکل‌ساز بداند و متعهد شود که بهترین تلاش خود را برای تغییر و بهبودی انجام دهد، می‌تواند در طول یک برنامه درمانی فشرده و طولانی‌مدت به پیشرفت‌های بزرگی دست یابد.
در مورد ازدواج با شخصیت اجتنابی یا دوری گزین نیز به همین صورت است. اگر خودتان یا همسرتان مبتلا به اختلال AvPD است، توصیه می کنیم حتما از یک روان درمان گر کمک بگیرید. متخصصان ما در کلینیک روانشناسی تراپیا همواره آماده پاسخگویی به سوالات و ارائه مشاوره به شما عزیزان هستند.
