در علم روانشناسی اختلال های شخصیتی زیادی وجود دارد که گاهی اوقات اشخاص بدون این که خودشان بدانند به آن مبتلا هستند. یکی از این اختلال ها، اختلال شخصیتی اسکیزوئید است که گاهی اوقات با فرد افسرده یا درون گرا اشتباه گرفته می شود. برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید راهکارهایی وجود دارد که در ادامه برای شما شرح می دهیم.
اسکیزوئید یا Schizoid Personality Disorder یک اختلال مزمن و پایدار است. افرادی که دچار این اختلال شخصیت هستند، نسبت به دیگران بی تفاوت اند. این اشخاص اکثرا سرد و منزوی هستند. اگر به انجام کارهای انفرادی علاقه بیشتری دارید و در هیچ یک از مهمانی ها شرکت نمی کنید، شما یک شخصیت اسکزوئید هستید. نام دیگر این اختلال، SPD است.
ویژگی ها و علائم شخصیت اسکیزوئید
از علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوستان صمیمی کمی دارند یا اگر هم دارند ارتباط زیادی با او ندارند.
- به شدت درون گرا هستند و در رویا به سر می برند.
- علاقه ای به ازدواج و برقرای رابطه جنسی ندارند و ازدواج را تنها تکلیف یا وظیفه می دانند.
- از نظر عاطفی به دیگران وابسته نیستند و هیجاناتشان را بیان نمی کنند.
- علاقه ای به شرکت در مهمانی ها ندارند.
- نسبت به تشویق یا انتقاد دیگران بی تفاوت هستند.
- در صورتی که یکی از عزیزانشان را از دست بدهند افسرده و غمگین نمی شوند.
- مشاغلی را انتخاب می کنند که تنها باشند و با دیگران ارتباط نداشته باشند مانند مأمور نگهبانی شب.
علل و ریشه های اختلال شخصیت اسکیزوئید
برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید ابتدا باید دلایل شکل گیری این اختلال را دانست. علت شکل گیری اختلال SPD هنوز به صورت دقیق مشخص نشده است و تئوری های مختلفی درباره آن وجود دارد. در ادامه به چند مورد از دلایلی که در شکل گیری این شخصیت مؤثرند اشاره شده است:
- دلایل زیستی (ژنتیک و وراثت)
- دلایل روانی (خلق و خو و شخصیت فرد که به واسطه محیط و مهارت های آموخته شده ایجاد می شود)
- دلایل اجتماعی (نحوه برقراری ارتباط با خانواده و دوستان در کودکی)
هیچ یک از این عوامل را به تنهایی نمی توان دلیل شکل گیری شخصیت اسکیزوئید دانست. در اشخاصی که یکی از بستگان آن ها دچار اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال و یا اسکیزوفرنی هستند، احتمال این که دارای شخصیت اسکیزوئید شوند بیشتر است.
اگر کودک والدین سردی داشته باشد که به نیاز های عاطفی کودک بی توجه اند، احتمال این که به این اختلال مبتلا شود بیشتر است. کودکان دچار این اختلال از برقراری رابطه با دیگران خودداری می کنند تا آسیب کمتری ببینند.
از دیگر دلایل شکل گیری شخیصت اسکیزوئید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فاصله سنی زیاد بین کودک و والدین
- تک فرزند بودن
- والدین با خویشاوندان خود تعامل خوبی نداشته باشند.
- انجام دادن بیش از حد بازی های مجازی
اختلالات همراه با اختلال شخصیت اسکیزوئید
بعد از مشکل شخصیتی اسکیزوئید احتمال اینکه اختلال های زیر نیز ایجاد شود زیاد است:
- اختلال اسکیزوفرنی، اسکیزوتایپال و دیگر اختلال های توهمی
- بیماری افسردگی
- اختلال اضطرابی
- اختلال شخصیت جانبی
تفاوت اسکیزوئید (SPD) و اسکیزوفرنی
اسکیزوئید یکی از اختلالات طیف اسکیزوفرنی است و ویژگی های مشترکی با آن دارد؛ اما با آن متفاوت است. افرادی که به SPD مبتلا هستند به ندرت بیماری پارانویا یا توهم را تجربه می کنند، اما می توان گفتار آن ها را پیگیری کرد. این در حالیس که پیگیری گفتار افرادی که دچار اختلال اسکیزوفرنی هستند کار سختی است.
اسکیزوفرنی اختلالی است که در آن فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست می دهد. به عبارت دیگر می توان گفت فرد دچار جنون می شود. درست است که در بیماری اسکیزوئید نیز فرد دچار جنون می شود، اما مدت زمان آن کوتاه تر از اسکیزوفرنی است.
افرادی که به اختلال شخصیتی SPD مبتلا هستند، تفاوت میان واقعیت و افکار تحریف شده را درک می کنند؛ در حالیکه بیماران اسکیزوفرنی اکثرا تحت تأثیر توهمات خود هستند.
هرچند این دو بیماری با یکدیگر تفاوت هایی دارند، ولی برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید نیز می توان از درمان هایی که برای افراد اسکیزوفرنی تجویز می شود استفاده کرد.
تفاوت اسکیزوئید و اختلال شخصیت اجتنابی
همان طور که اشاره شد بیماران اسکیزوئید هیچ تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند؛ این در حالیست که افراد دچار اختلال شخصیت جانبی، تمایل به برقراری ارتباط دارند، اما می ترسند پذیرفته نشوند یا از سوی دیگران طرد شوند.
اسکیزوئید و افسردگی
خیلی اوقات SPD با افسردگی اشتباه گرفته می شود، در صورتی که این دو کاملا با هم متفاوت هستند. شخصیت اسکیزوئید مانند یک ربات سرد و بی روح نسبت به همه چیز بی تفاوت است؛ اما فرد افسرده این طور نیست و اتفاقات می تواند او را عصبانی یا خشمگین کند و فرد احساس گناه یا پشیمانی کند.
تمایز بین درون گراها و اسکیزوئیدها
اسکیزوئیدها را با اشخاص درون گرا اشتباه نگیرید! این دو کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. درون گرا ها معمولا رابطه های صمیمی دو نفره خوبی دارند؛ اما اسکیزوئید ها با هیچ کس صمیمی نیستند. آن ها سعی می کنند به هیچ کس وابستگی نداشته باشند.
نحوه برخورد با شخصیت اسکیزوئید
اگر در نزدیکان خود فردی را دارید که نشانه های مربوط به اختلال SPD را دارد و قصد دارید به وی کمک کنید، اولین کاری که می توانید انجام دهید این است که از وی بخواهید به روانشناس مراجعه کند. البته برای مطرح کردن این درخواست باید میزانی از صمیمیت بین شما وجود داشته باشد. هم چنین باید درخواست خود را محتاطانه مطرح کنید. برای بهتر مدیریت کردن ارتباط خود با افرادی که این اختلال را دارند، باید اطلاعات خود را درباره این بیماری افزایش دهید. متخصصان با تجربه ما در کلینیک آنلاین روانشناسی تراپیا آماده ارائه خدمات مشاوره ای و روانشناسی به شما عزیزان هستند.
در ادامه به چند نکته دیگری که هنگام برخورد با این افراد باید در نظر داشته باشید اشاره شده است:
- با واقعیت بیماری او کنار بیایید و او را بپذیرید.
- او را در شرایط ناراحت کننده قرار ندهید و برای انجام کارهایی که میلی به انجام آن ندارند اصرار نکنید.
- حالات او را در موقعیت های مختلف را بررسی کنید تا بتوانید معانی رفتارها و حالت های او را بفهمید و احساساتش را درک کنید.
- تلاشی برای برقراری ارتباطات هیجانی با وی نکنید.
رویکرد های درمانی SPD
افرادی که اختلال های شخصیتی دارند معمولا تمایلی به درمان ندارند اسکیزوئید نیز از جمله این بیماری ها است. این افراد تا زمانی که این بیماری زندگی آن ها را تحت تأثیر قرار ندهد و دچار اختلال نکند برای درمان اقدام نمی کنند، زیرا نیازی به تغییر در خود احساس نمی کنند. برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید باید به روانشناسی که در زمینه درمان بیماری اختلال های شخصیتی تجربه و مهارت دارد مراجعه کنید.
از آن جایی که این افراد به سختی با دیگران ارتباط برقرار می کنند طول می کشد تا به درمانگر خود اعتماد کنند. اگر شما نیز از این اختلال رنج می برید کافی است بر خلاف اکثر افراد دیگر، به روانشناس خود اعتماد کنید و روند درمانی را تحت نظر وی شروع کنید تا هر چه سریع تر بهبود یابید.
یک روانشناس با تجربه برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید هرگز بی پروا وارد حد و مرزهای بیمار نمی شود. برای درمان ابتدا باید بر روی مشکلات کوتاه مدت مراجعه کننده کار کرد و بر روی استرس های زندگی او کار شود زیرا درمان بلندمدت ویژگی های شخصیتی مراجعه کننده موفقیت آمیز نخواهد بود. هرگز فردی که دچار اختلال اسکیزوئید است را برای درمان مجبور نکنید. صبورباشید و فعالیت هایی با اوانجام دهید که نیاز به سرمایه گذاری عاطفی ندارد.
درمان اسکیزوئید و روش های درمانی آن
روان درمانی: با روان درمانی می توان علائم و نشانه های این بیماری را بهبود داد. پس از این که بیمار به درمانگر اعتماد کرد و روند درمان شروع شد بیمار به تدریج علائم و بیماری های خود را درک می کند. در ابتدا روان درمانی برای بیماران اسکیزوئید باید به صورت فردی انجام شود در دراز مدت و پس از اعتماد سازی می توان از گروه درمانی استفاده کرده زیرا بسیار تأثیرگذار است. روان درمانی فردی در اکثر اوقات اعتماد طولانی مدت به همراه دارد.
دارودرمانی: درحالت کلی استفاده از دارو برای درمان این بیماری توصیه نمی شود اما در صورتی که فرد احساس افسردگی کند یا به فکر خودکشی باشد می توان از دارودرمانی استفاده کرد. با استفاده از دارو می توان علائم افسردگی و اضطراب را به صورت موقت کاهش داد یا بهبود بخشید.
به هیچ وجه درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید خودسرانه دارو مصرف نکنید. تنها داروهایی که روانپزشک تجویز می کند را مصرف کنید در غیر این صورت ممکن است علائم بیماری تشدید شود و اثرات منفی بگذارد.
گروه درمانی: در گروه درمانی، گروهی از افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند به هم معرفی شده و باهم ارتباط برقرار می کنند. از آن جایی که این افراد شبیه هم هستند و تجربیات مشترکی دارند می توانند به یکدیگر کمک کنند. با گذشت زمان این گروه شبیه گروه پشیبانی می شود و فرد پیشرفت روند درمانی را در خود احساس می کند.
در گروه درمانی می توانید با دیگران ارتباط برقرار کنید تا مهارت های خود را گسترش دهید. با گذشت زمان، گروه درمانی می تواند مهارت های اجتماعی شما را بهبود دهد و ساختار حمایتی ایجاد کند.
