آیا می‌توان شدیدترین نوع بیماری اختلال شخصیتی را مشخص کرد؟
براساس تحقیقاتی که از درمانگران بالینی و روانپزشکان به‌عمل‌آمده است، نمی‌توان بدترین نوع اختلال شخصیت را تعیین کرد. درست مثل این است که بخواهیم برای بیماری سرطان بپرسیم، بدترین نوع سرطان کدام است؟(مثال از نویسنده). برای شناخت جامع اختلال شخصیت و انواع آن، کافیست اینجا کلیک کنید.
دلیلی که درمانگران حوزه اختلال شخصیت برای این امر می‌آورند، این است که، بایستی بیماری را از حوزه درمان، اثرات فردی و اثرات آن در اجتماع؛ به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد.
شدت هر نوع بیماری اختلال شخصیت و اینکه بیمار در چه جامعه‌ای و با چه فرهنگ‌هایی زندگی می‌کند، نیز در تعیین بدتر بودن اختلال شخصیتی که دارد مهم است.
اثری که یک شخصیت ضد اجتماعی به جامعه می‌زند، می‌تواند بریدن سر و نمایش آن در ملأ عام باشد که به مراتب از آسیبی که یک شخص دیگر با همین اختلال، با ماشین از چراغ قرمز عبور کند بدتر است(یک مثال دیگر از نویسنده). از طرفی این را هم باید در نظر گرفت که، همان شخص قاتل در فرهنگ جامعه خودش ممکن است حتی به عنوان شخص ضداجتماعی درنظر گرفته نشود و کارش توجیه داشته باشد.
بطور کلی، اگر بخواهیم بدترین نوع بیماری اختلال شخصیت را از نظر آسیب به خود و دیگران معرفی کنیم، شاید بتوان به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی و اسکیزوتایپی اشاره کرد.
با این وجود، نمی‌توان نوع بدترین یا شدیدترینی برای بیماری اختلال شخصیت درنظر گرفت.
دسته بندی بیماری اختلال شخصیت بر اساس DSM-5:
DSM-5 مرجعی برای ارزیابی و تشخیص اختلالات روانی است.
با اینکه این مرجع برای درمان این بیماری‌ها هیچ اطلاعات یا دستورالعملی نداده است؛ ولی یک راهنمای خوب برای تشخیص نوع اختلال شخصیتی است. یک تشخیص درست و دقیق اولین قدم برای درمان هر بیماری است و اختلالات روانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
در DSM-5 ، اختلال شخصیتی به 3 دسته تقسیم می‌شوند:
اختلالات شخصیتی گروه A
- اختلال شخصیت پارانوئید Paranoid
- اختلال شخصیت اسکیزوئید Schizoid
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی Schizotypal
اختلالات شخصیتی گروه B
- اختلال شخصیت ضداجتماعی antisocial
- اختلال شخصیت مرزی Borderline
- اختلال شخصیت نمایشی Histrionic
- اختلال شخصیت خودشیفته Narcissistic
اختلالات شخصیتی گروه C
- اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌جو Avoidant
- اختلال شخصیت وابسته Dependent
- اختلال شخصیت وسواسی- جبری Obsessive compulsive
بدترین نوع بیماریهای اختلال شخصیتی از نظر آسیب به خود و دیگران
شاید بتوان گفت بدترین نوع اختلال شخصیت، از نظر زدن آسیب زدن به خود و دیگران اختلال شخصیت های ضد اجتماعی، اسکیزوتایپال و شخصیت مرزی هستند.
اختلال شخصیت ضداجتماعی (Antisocial Personality Disorder) چیست؟
گاهی اوقات نیازها، لذت‌ها یا منافع شخصی خود را بر نیازهای اطرافیانمان ترجیح می‌دهیم. این مسئله طبیعی است ولی اگر این رفتار اغلب اتفاق می‌افتد و یا به مراتب زیاد، از روی خشم وعصبانیت و یا عدم توجه به دیگران رفتار تکانشی دارید، می‌توان شما را مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی تشخیص داد.
در این نوع اختلال الگویی از نقض و بی‌توجهی به حقوق دیگران وجود دارد.
فردی که دارای این اختلال است؛ بدون هیچ اضطرابی قادر به انجام کارهای بسیار خطرناک و مجرمانه است. برای شناخت روش های درمان، به مقاله درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی مراجعه کنید.
اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder) چیست؟
از نظر خیلی از مشاوران، اختلال شخصیت مرزی، از بدترین نوع اختلال شخصیتی است. زیرا رفتار فردی که غیر قابل پیش بینی و افراطی باشد، آسیب بیشتری به خود و جامعه خواهد زد. به همین دلیل اختلال شخصیت مرزی را به شکل کاملتری شرح می‌دهیم.
اختلال شخصیت مرزی (BPD) به عنوان اختلال شخصیت هیجانی ناپایدار (EUPD) نیز شناخته می‌شود.
همه ما مشکلاتی را در روابط بین فردی، تصور از خود و احساسات خود تجربه می‌کنیم. این مسئله طبیعی است؛ ولی اگر این موارد به طور مداوم و به صورت ناپایدار یا شدید باشند و باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در زندگی روزمره شوند، ممکن است از نظر روانشناس، به عنوان BPD/EUPD تشخیص داده شود.(تاکید می‌شود که تشخیص اختلال توسط درمانگران با مصاحبه و تست‌های ارزیابی انجام می‌شود.)
فردی که دچار اختلال شخصیت مرزی است، همه چیز را سیاه و سفید می‌بیند. ممکن است در برهه‌های چند ساعته دچار عصبانیت شدید، اضطراب و افسردگی شود. این علائم معمولا منجر به رفتارهای بوالهوسانه و بروز مشکلاتی در رابطه می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) برنامه‌های درمانی خود را در حدود 70درصد مواقع ترک می‌کنند.
همانند سایر بیماریهای روانی، دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث اختلالات شخصیت مرزی می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که هیچ دلیل خاصی برای BPD وجود ندارد، بلکه نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، رشدی، عصبی زیستی و اجتماعی است.
تأثیرات محیطی در دوران رشد، به عنوان مثال: تجربه ناراحت‌کننده دوران کودکی (مانند سوء استفاده یا بی‌توجهی) هم در بروز علائم اختلال شخصیت مرزی تاثیرگذار هستند.
از نظر DSM علائم تشخیصی بیماری شخصیت مرزی عبارتند از:
- احساس پوچی مزمن
- بی‌ثباتی عاطفی در واکنش به رویدادهای روزمره (مانند غم و اندوه شدید، تحریک‌پذیری یا اضطراب که معمولاً چند ساعت و به ندرت بیش از چند روز طول می‌کشد)
- تلاش‌های دیوانه‌وار برای جلوگیری از رها شدن واقعی یا خیالی
- اختلال هویت با خودانگاره یا احساس خود به طور ناپایدار
- رفتار تکانشی حداقل در دو زمینه که به طور بالقوه به خود آسیب می‌زند (مانند خرج کردن، رابطه جنسی، سوء مصرف مواد، رانندگی با بی احتیاطی، پرخوری)
- عصبانیت نامناسب و شدید یا مشکل در کنترل خشم (مانند نمایش مکرر خلق و خو، عصبانیت مداوم، دعواهای فیزیکی مکرر)
- الگوی روابط بین فردی ناپایدار و شدید، که با افراط بین ایده‌آل سازی و کاهش ارزش مشخص می‌شود.
- رفتارهای مکرر خودکشی، ژست ها، یا تهدیدها یا رفتارهای خودآزاری
- افکار پارانوئید گذرا، مرتبط با استرس یا علائم شدید تجزیه‌ای
برای تشخیص اینکه فردی دچار بیماری اختلال شخصیت مرزی است، باید حداقل 5 مورد از نشانه های گفته شده را داشته باشد. تشخیص این 5 مورد هم توسط روانپزشکان ویا روانشناسان با مشاوره و آزمون های مخصوص می‌باشد.
اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (Schizotypal Personality disorder) چیست؟
فرد دارای اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، دچار رفتار عجیب و غریب و سردرگم است. الگوهای تفکر و رفتار آن‌ها، ارتباط با دیگران را بسیار دشوار می‌کند.
برخی روانشناسان، شخصیت اسکیزوتایپی، را بسیار شبیه به اسکیزوفرنی می‌دانند که ممکن است در شرایط دشوار، فرد بیمار، علائم روان پریشی از خود نشان دهد. ولی معمولا برخلاف اسکیزوفرنی، روان پریشی را تجربه نمی‌کنند.
درمان بدترین نوع اختلال شخصیتی:
برای درمان هر نوع از بیماری های اختلال شخصیت، چه بهترین و یا بدترین، از درمان‌های روانی و دارویی استفاده می‌شود.
امروزه با توجه به داروهای که ساخته شده و رفتارهای درمانی که توسط درمانگران برای هر نوع اختلال تعریف شده، بیماران دچار اختلال شخصیتی، تا حد زیادی قابل درمان هستند.
انواع دارو، باعث می‌شود که بتوان علائم خشم، افسردگی، اضطراب و جنون را کنترل کرد و خلقیات شخص را ثابت نگه داشت. درمان‌های روانی و رفتاردرمانی؛ در کنترل شخص بیمار و ایجاد انگیزه در ادامه درمان فرد موثر هستند. درمان بیماری اختلال شخصیت زمانبر است و ایجاد یک ارتباط محکم و بر اساس همدلی و یاری ساندن بین بیمار و درمانگر بایستی برقرار باشد.
در صورت لزوم برای درمان اختلالات شدید شخصیتی، می‌توان از درمان گروهی هم استفاده کرد. در این گروه‌ها، افراد به یکدیگر کمک می‌کنند تا رفتار خود را تغییر دهند.
کلام آخر:
در انواع اختلال شخصیت، میزان آسیب رسانی به خود و دیگران متفاوت است. بدترین نوع اختلال شخصیت، از نظر آسیب رسانی شدید، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، سایکوتایپال و اختلال شخصیت مرزی است.
شدیدترین نوع بیماری اختلال شخصیت هم، تا حد زیادی قابل درمان است. به شرطی که درست تشخیص داده شود و روابط قوی بین درمانگر (روانپزشک یا روانشناس)، بیمار و اطرافیان بیمار برقرار شود. با درمان دارویی هم می‌توان از شدت رفتارهای بد کاست و آن ها را بهتر کنترل کرد. شما می توانید به ما در کلینیک روانشناسی تراپیا، اعتماد کنید. در این مرکز مشاوره و روانشناسی، تلاش می کنیم با بهره گیری از روانشناسان و درمانگران مجرب و متخصص، با کیفیت ترین خدمات را به شما و عزیزانتان ارائه دهیم.
