در ابتدا باید بیان کنیم اختلال سوگ (Grief disorder) یا اختلال سوگواری پیچیده یا ptsd سوگ، نوعی بیماری است که در آن فرد به دلیل اینکه یکی از اقوام نزدیک به خود را از دست داده است، دچار اختلالاتی می‌شود که این اختلالات توانایی اثرگذاری بر زندگی فردی و اجتماعی شخص را داراست و حتی ممکن است در زندگی کاری او هم اثرگذار باشد. گاهی افرادی که بیماری اختلال سوگ را تجربه می‌کنند، ممکن است به درمان سلامت روان نیاز داشته باشند تا با استفاده از آن، احساسات اندوهناک را از خود دور کند. در این مطلب قصد داریم به موارد مختلفی از قبیل: علائم و نشانه‌های اختلال سوگ، دلایل و زمینه های شکل گیری، مراحل، عوارض و پیامدها، تشخیص و نحوه درمان این بیماری بپردازیم.
اختلال سوگ (Grief disorder) چیست؟
از دست دادن عزیزان، از تلخ‌ترین و ناراحت‌کننده‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای هر فردی رخ دهد. اکثر افرادی که شخص نزدیک به خود را از دست می‌دهند، دچار یک دوره غم، بی حسی، درد روانی شدید و حتی احساس گناه و عصبانیت می‌شوند و در بسیاری از موارد بعد از مدتی به تدریج این احساسات تسکین می‌یابد و فرد می‌تواند این موضوع را قبول کند.
اما در افرادی که به اختلال سوگ یا سوگواری پیچیده مبتلا می‌شوند، برای آنها احساس از دست دادن ناتوان کننده است و حتی پس از گذشت زمان بهبود نمی یابد. در اختلال سوگ یا Grief disorder، احساسات دردناک آنقدر طولانی مدت و شدید است که افراد توانایی بازگشت به زندگی اولیه را ندارند و برای از سرگیری زندگی خود دچار مشکل می‌شوند.
علائم و نشانه‌ها اختلال سوگ یا سوگواری پیچیده
در طی چند ماه پس از، از دست دادن افراد خانواده علائم احساس غم و ناتوانی رو به سمت کاهش و محو شدن می‌رود؛ اما افرادی که دارای سوگواری پیچیده (ptsd سوگ) هستند، روز به روز در غم و اندوه خود باقی می‌مانند.
این افراد روز به روز دچار وضعیت بدتری خواهند شد. از نشانه‌های ابتلا به بیماری اختلال سوگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشتیاق شدید یا مداوم برای جان باختگان
- ایجاد تصاویر ذهنی در هر لحظه از فرد از دست رفته
- احساس اینکه زندگی معنی و هدف ندارد
- بی حسی یا جدا شدن از زندگی
- از دست دادن هویت
- ناتوانی در لذت بردن از زندگی یا فکر کردن به تجربیات مثبت با افراد دیگر
- عدم اعتماد به دیگران
- تمرکز شدید بر یادآوری‌های مورد علاقه شخص یا اجتناب بیش از حد از یادآوری‌ها
- روی هیچ چیز، جز مرگ عزیزشان نمی‌توانند تمرکز کنند
- غم و اندوه شدید، درد و شبهه در مورد از دست دادن
- مشکل داشتن در انجام امور روزمره
- از دیگران منزوی شدن و کناره‌گیری از انجام فعالیت‌های اجتماعی
- افسردگی، ناراحتی عمیق، احساس گناه یا سرزنش خود
- باور به اینکه کار اشتباهی صورت گرفته است و امکان جلوگیری از مرگ فرد از دست رفته وجود داشته
- احساس اینکه زندگی بدون فرد مورد نظر هیچ ارزشی ندارد
- آرزو برای مرگ به دلیل از دست دادن فرد مورد علاقه
دلایل و زمینه‌های شکل‌گیری بیماری اختلال سوگ
در مورد ptsd سوگ یا Grief disorder، هنوز به طور دقیق نمی‌توان گفت چه چیز منجر به آن می‌شود. این مورد مانند بسیاری از اختلالات روان و ذهن می‌تواند از محیط زندگی، شخصیت فرد، روابط فردی، میزان وابستگی و نزدیک بودن او به افراد خانواده، ویژگی‌های وراثتی و ترکیبات شیمیایی بدن، تحت تاثیر قرار گیرد. ولی به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد در زنان و در سنین بالا بیشتر شاهد بروز اختلال سوگ هستیم.
مراحل بیماری
در مرحله‌ی ابتدایی بیماری اختلال سوگ مشاهده شده که فرد مبتلا خود را از حضور در جمع‌های خانوادگی و دوستانه دور می‌کند و حالت انکار و انزوا را در پیش می‌گیرد. بسیاری از افراد این بیماری را همان افسردگی می‌دانند که البته دارای شباهت‌هایی هم می‌باشند؛ ولی این بیماری دارای مراحل مختلفی است که می‌تواند شامل افسردگی هم باشد، که این مراحل به ترتیب زیر می‌باشد:
- انکار و انزوا
- عصبانیت
- لجبازی
- افسردگی
- پذیرش
البته مدت زمان هر کدام از این مراحل برای هر شخص می‌تواند متفاوت باشد.
عوارض و پیامدها
همان‌طور که گفته شد، اختلال سوگ هم از لحاظ روحی، هم از لحاظ جسمی و هم از لحاظ اجتماعی می‌تواند بر روی افراد اثرگذار باشد. اگر بیماری اختلال سوگ درمان نشود ممکن است عوارض مختلفی داشته باشد، مانند:
- افکار یا رفتارهای خودکشی
- اختلالات قابل توجه خواب
- افزایش خطر بیماری های جسمی، مانند بیماری های قلبی، سرطان یا فشار خون بالا
- مصرف الکل، نیکوتین یا سوء مصرف مواد
- مشکلات طولانی مدت در زندگی روزمره، روابط یا فعالیت های کاری
- افسردگی یا Depression
- اضطراب یا Anxiety
- کاهش وزن یا Weight loss
- عدم تمرکز یا Lack of focus
عوارض و پیامدهای قلبی
علاوه بر عوارضی که گفته شد، اختلال سوگ می‌تواند دارای عوارض و پیامدهای قلبی هم باشد و می‌تواند بر سلامت قلب اثرگذار باشد که در زیر به آن اشاره شده است:
- حمله قلبی: حمله قلبی (Heart Attack) زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از عضله قلب خون کافی دریافت نکند یا جریان خونی که اکسیژن را به ماهیچه های قلب می‌رساند به شدتکاهش یابد و یا قطع می‌شود.
- سندروم قلب شکسته: سندروم قلب شکسته یا کاردیومیوپاتCardiomyopathy)) ناشی از استرس یک بیماری قلبی است که غالبا در اوضاع استرس‌زا و احساسات و ناراحتی شدید به وجود می‌آید. این بیماری بیشتر در زنان یائسه بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض استرس ناگهانی و غیرمنتظره جسمی و روحی رخ می‌دهد.
- فیبریلاسیون دهلیزی: فیبریلاسیون دهلیزی یا Atrial Fibrillation همان نامنظم شدن ضربان قلب است، که می‌تواند باعث سکته قلبی شود و استرس یکی از عوامل مهم در بروز این بیماری است. مطالعات نشان می‌دهد استرس و مسائل مربوط به سلامت روان علائم فیبریلاسیون دهلیزی را بدتر می کند.
تشخیص اختلال سوگ
به گفته پزشکان نمی‌توان زمان دقیقی برای سوگواری پیچیده مشخص کرد. اگر شدت سوگ بعد از چندین ماه کاهشی پیدا نکرد و علائم و نشانه‌های اختلال سوگ در فرد قابل تشخیص باشد، ممکن است اختلال سوگواری تشخیص داده شود.
مدت زمانی که پزشکان در مورد تشخیص اختلال سوگ (ptsd سوگ) بیان کرده‌اند، حدود یک سال است و اگر بعد از یک سال هنوز شرایط عزاداری بر افراد غالب باشد، فرد به اختلال سوگ مبتلا شده است.
پیشگیری و درمان اختلال سوگ
از دست دادن عزیزان به سادگی قابل فراموش شدن نیست. ناراحتی در قبال از دست دادن عزیزان امری طبیعی است؛ ولی هنگامی که از حد طبیعی خود بیشتر شد، در آن زمان می‌توان گفت فرد دچار اختلال شده است.
هنوز به صورت علمی راه‌های دقیق برای پیشگیری از اختلال سوگ را نمی‌توان بیان کرد؛ اما دریافت مشاوره پس از، از دست دادن عزیزان می‌تواند کمک کننده باشد؛ به ویژه برای افرادی که در معرض بیماری اختلال سوگ قرار دارند. البته موارد دیگری وجود دارد که می‌توانند برای پیشگیری و درمان اختلال سوگ موثر باشد:
- صحبت کردن: صحبت کردن در مورد غم و اندوه و اجازه دادن به خود برای گریه کردن می‌تواند به شما کمک کند در غم خود درگیر نشوید. هرچقدر هم که دردناک باشد، اطمینان داشته باشید که در بیشتر موارد اگر به خودتان اجازه دهید احساسات را بروز دهید و از آن صحبت کنید، درد شما شروع به کاهش می‌کند.
- حمایت اعضای خانواده: حمایت اعضای خانواده و یا حمایت دوستان یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از اختلال سوگ است. همواره باید خود را در جمع دوستان و آشنایان قرار داده و با آنها ارتباط برقرار کنید.
- مشاوره گرفتن: از طریق مشاوره اولیه پس از از دست دادن، می توانید احساسات پیرامون فقدان خود را کشف کرده و مهارت‌های مقابله سالم را بیاموزید. مشاوره قادر است به جلوگیری از تصورات و باورهای منفی شما کمک کند و همواره راه صحیح را پیش روی شما قرار دهد.
- فاصله گرفتن از فرصت‌ها و موقعیت تنش‌زا: همیشه سعی کنید خود را در موقعیت‌ها نامناسب قرار ندهید. از خاطرات و مکان‌هایی که می‌توانند برای شما تنش‌زا باشند فاصله بگیرید.
- زندگی کنید و از موقعیت‌های کوچک لذت ببرید: همیشه به این فکر کنید که زندگی ادامه دارد و قرار نیست در گذشته تغییری ایجاد شود، دیدار دوستان و شرکت در مهمانی‌های خانوادگی، سفر، تغذیه و خواب خوب و رابطه جنسی، همگی می‌تواند به گذار از مرحله افسردگی به پذیرش، یاری‌رسان باشند.
- مهارت جدید بیاموزید: اگر به شغل و مهارت خاصی علاقه دارید به دنبال آن بروید، برای مثال، در امور آشپزی یا امور مالی، سعی کنید خودتان بر این کارها مسلط باشید. در صورت لزوم از خانواده، دوستان یا متخصصان راهنمایی بخواهید. کلاس‌ها و منابع جامع را نیز جستجو کنید.
- مراقب خود باشید: به اندازه کافی استراحت کنید، رژیم غذایی سالم داشته باشید و برای استراحت وقت بگذارید. به طور منظم تمرین کنید. فعالیت بدنی می تواند به کاهش استرس، افسردگی و اضطراب کمک کند. برای تسکین، به الکل یا داروهای تفریحی مراجعه نکنید.
- به برنامه درمانی خود پایبند باشید: طبق قرار برنامه ریزی شده در ملاقات های درمانی شرکت کنید و مهارت های آموخته شده در درمان را تمرین کنید. در صورت نیاز، داروها را طبق دستور مصرف کنید.
همه داروها، ویتامین ها، گیاهان دارویی یا سایر مکمل هایی که پزشک معالج برای شما تجویز می‌کند به درستی مصرف کنید.
برای حل این مشکل راه‌حل مناسب چیست؟
در کلینک ما (لینک به صفحه اصلی سایت) مشاورین با استفاده از متدهای روز دنیا و بهره‌گیری از روشهای نوین درمانی قادر هستند، از بروز بیماری اختلال سوگ در مراحل اولیه رشد این بیماری جلوگیری کنند و تا درمان کامل در کنار شما خواهند بود.
نتیجه‌گیری
اختلال سوگ (Grief disorder)، یک بیماری روحی و روانی است که با توجه به شرایط جامعه‌ی امروزی تعدادی زیادی از افراد با آن درگیر می‌شوند. بهترین راه مبارزه برای درگیر نشدن با بیماری سوگواری پیچیده، استفاده از مشاوره روانشناسی است. مشاورین ما در کلینیک آنلاین روانشناسی تراپیا با استفاده از متدهای روز دنیا و بهره‌گیری از روشهای نوین درمانی قادر هستند، از بروز بیماری اختلال سوگ در مراحل اولیه رشد این بیماری جلوگیری کنند و تا درمان کامل در کنار شما خواهند بود.
همچنین می‌توانید با شرکت در فعالیت‌های گروهی، صحبت کردن با افراد خانواده، قرار نگرفتن در محیط تنش‌زا و همچنین یادگیری مهارت‌های جدید از مبتلا شدن به اختلال سوگواری پیچیده جلوگیری کنید.
